Positielimieten voor grondstoffenderivaten

De huidige regeling in de Wft bepaalt dat positielimieten worden vastgesteld ten aanzien van de omvang van een nettopositie die een persoon op enig moment kan aanhouden in landbouwgrondstoffenderivaten en cruciale of significante grondstoffenderivaten, die worden verhandeld op een in Nederland beheerd of geëxploiteerd handelsplatform en voor in economische zin gelijkwaardige Over-The-Counter (OTC) contracten.

Een grondstoffenderivaat waarvan de som van alle nettoposities van eindpositiehouders de omvang van hun positie in openstaande contracten vertegenwoordigt en gemiddeld ten minste 300.000 eenheden over een periode van één jaar bedraagt, wordt aangemerkt als een cruciaal of significant grondstoffenderivaat.

Het is niet toegestaan om op enig moment een nettopositie aan te houden in een landbouwgrondstoffenderivaat en/of in een cruciaal of significant grondstoffenderivaat, die de positielimiet overschrijdt. Dit verbod geldt voor iedereen. Het is mogelijk om een vrijstelling voor een geldend positielimiet aan te vragen, op grond waarvan een partij onder voorwaarden een grotere nettopositie dan de geldende positielimiet mag aanhouden.

Welke grondstoffenderivaten worden momenteel als cruciaal of significant aangemerkt? 

Momenteel zijn de zogeheten Dutch Title Transfer Facility gasderivatencontracten (TTF-contracten) aangemerkt als cruciaal of significant. Deze TTF-contracten worden verhandeld op handelsplatformen ICE Endex en European Energy Exchange (EEX).

Toezicht positielimieten

ICE Endex valt onder het toezicht van de AFM. EEX valt onder toezicht van de Duitse toezichtautoriteiten, onder meer de Federal Financial Supervisory Authority (BaFin). In MiFID II is bepaald dat indien hetzelfde grondstoffenderivaat in aanzienlijke hoeveelheden wordt verhandeld op handelsplatformen in meer dan één rechtsgebied, de bevoegde autoriteit van het handelsplatform met het grootste handelsvolume de unieke positielimiet vaststelt voor dat grondstoffenderivaat. Aangezien het grootste handelsvolume plaatsvindt op ICE Endex, heeft de AFM de rol als centrale bevoegde autoriteit (CCA) toebedeeld gekregen per 2 juli 2024. De AFM is daarmee verantwoordelijk voor het vaststellen van de unieke positielimiet voor de TTF-contracten.

Deze unieke positielimieten zijn door de AFM in nauw overleg met BaFin vastgesteld en zijn ook van toepassing op economisch gelijkwaardige OTC-contracten die in beide jurisdicties worden verhandeld. De nettopositie wordt vastgesteld op basis van alle posities in een landbouwgrondstoffenderivaat of een cruciaal of significant grondstoffenderivaat die een persoon aanhoudt en de posities in die instrumenten die voor zijn rekening op geaggregeerd groepsniveau worden aangehouden. Wanneer een persoon een positie inneemt op zowel ICE Endex als EEX, wordt het geaggregeerde niveau geëvalueerd ten opzichte van de vastgestelde unieke positielimieten. Wanneer de vastgestelde unieke positielimiet dreigt te worden overschreden, kan de AFM een partij dwingen om, met betrekking tot het grondstoffenderivaat waarop een positielimiet van toepassing is, geen nieuwe overeenkomsten te sluiten of de omvang van de positie in dat grondstoffenderivaat binnen een redelijke termijn af te bouwen.

De onderstaande tabel (overzichtstabel) toont de markt-, product- en de contractspecificaties evenals een verwijzing naar de ESMA Opinie voor een algemeen overzicht van de technische details, en de ingangsdatum van de unieke positielimieten. Het schuingedrukte percentage betreft de aanpassingsfactor die de AFM heeft gekozen binnen de mogelijke bandbreedtes voor beide limiet typen.

Overzichtstabel

Een positielimiet wordt gesteld voor zowel de spotmaand als voor de andere maanden. Beide worden uitgedrukt in de energie-eenheid MWh. Een positielimiet wordt aangepast ingeval van een aanzienlijke verandering op de markt en de bevoegde autoriteit stelt dan de positielimiet opnieuw vast, conform Level 2-regelgeving (Gedelegeerde Verordening (EU) 2022/1302, hoofdstuk III). Na een dergelijke aanpassing worden de details van de nieuwe positielimiet en de ingangsdatum weergegeven in de bovenstaande overzichtstabel.

Aanvraag voor een positielimiet vrijstelling

De AFM kan op aanvraag beslissen dat een door haar vastgestelde positielimiet niet geldt, onder de voorwaarden en voor de partijen genoemd in artikel 5:89a, vierde lid Wft.
Partijen kunnen door middel van dit aanvraagformulier een aanvraag voor de positielimiet vrijstelling indienen. De informatie die bij de aanvraag moet worden verstrekt is terug te vinden in Gedelegeerde Verordening (EU) 2022/1302. Een partij die beschikt over een positielimiet vrijstelling, is verplicht de AFM te informeren over significante wijzigingen in de aard of waarde van haar handelsactiviteiten en/of commerciële activiteiten en wanneer de wijziging relevant is voor bepaalde door die partij aangeleverde informatie, en dient een nieuwe aanvraag in indien zij de vrijstelling wil blijven gebruiken.

Om een veilige data-uitwisseling te kunnen waarborgen, maken wij gebruik van Cryptshare: het encryptie-programma waarmee het door de aanvrager ondertekende formulier en eventuele aanvullende documenten ‘versleuteld’ naar het emailadres commodities_mifid2@afm.nl van de AFM moet worden verstuurd, onder vermelding van de naam van de partij die de uitzondering aanvraagt. U ontvangt van de AFM een ontvangstbevestiging en het referentienummer van uw aanvraag. De AFM streeft ernaar te beslissen op de aanvraag binnen 21 kalenderdagen na ontvangst van de complete aanvraag.

Zie handleiding Cryptshare voor een stapsgewijze uitleg.