Vergelijkingssites
Consumenten kunnen zich via vergelijkingssites oriënteren op financiële producten. Zo krijgen zij inzicht in en overzicht over producten die passen bij hun persoonlijke situatie.
Sites bemiddelen of adviseren soms
Vergelijkingssites treden vaak op als bemiddelaar. Dit betekent dat vergelijkingssites ervoor kunnen zorgen dat de consument het product kan afsluiten bij de aanbieder. In sommige gevallen adviseren vergelijkingswebsites ook. Om te kunnen bemiddelen of adviseren hebben vergelijkingssites een vergunning van de AFM nodig.
Wanneer adviseert een vergelijkingssite?
Wanneer vergelijkingswebsites klanten financiële producten laten vergelijken en afsluiten, kan er sprake zijn van adviseren volgens de Wft. De definitie van ‘adviseren’ in de wet (artikel 1:1 Wft) is ‘het in de uitoefening van beroep of bedrijf aanbevelen van een of meer specifieke financiële producten aan een bepaalde klant’. Er is sprake van advies (volgens de Wft) als aan alle volgende criteria wordt voldaan:
- Er moet sprake zijn van een aanbeveling, niet enkel het delen van informatie;
- De aanbeveling moet zien op (een transactie in) een financieel instrument / een financieel product;
- De aanbeveling die gedaan wordt, (i) wekt de suggestie dat deze passend is voor de individuele klant, of (ii) wordt gegeven op basis van de persoonlijke situatie;
- De aanbeveling is niet (alleen) gedaan aan het publiek;
- De aanbeveling dient zich te richten tot een (gevolmachtigde van een) (potentiële) klant.
In het onderdeel ‘veelgestelde vragen’ geeft de AFM antwoord op de vraag onder welke omstandigheden vergelijkingsdienstverlening kwalificeert als advies.
Wanneer bemiddelt een vergelijkingssite?
Van bemiddelen is in ieder geval sprake als meer dan alleen contactgegevens van een klant aan een aanbieder worden doorgegeven. Een vergelijkingssite bemiddelt ook als aan al deze 2 voorwaarden is voldaan:
- De website vraagt andere relevante gegevens dan naam, adres, woonplaats, telefoonnummer en e-mailadres van een klant op en maakt op basis hiervan een vergelijking.
- Er is een overeenkomst tussen een vergelijkingssite en een aanbieder, bemiddelaar of klant die tot doel heeft klant en aanbieder of bemiddelaar met elkaar in contact te brengen. Is er geen schriftelijke overeenkomst, dan is een betaling van een vergoeding een aanwijzing voor het bestaan van zo’n overeenkomst. Wanneer sprake is van bemiddelen volgens de Wet op het financieel toezicht wordt uitgelegd in het persbericht Wanneer bemiddelt een vergelijkingssite? Daarnaast gaat het nieuwsbericht specifiek in op de werkzaamheden die vergelijkingssites kunnen verrichten en wanneer deze werkzaamheden kwalificeren als bemiddelen.
Gedragscode vergelijkingssites
De gedragscode voor vergelijkingssites voor zorgverzekeringen biedt goede en concrete handvatten om de dienstverlening in het belang van de klant te laten zijn. De AFM verwelkomt dan ook het initiatief van vier grote vergelijkingssites om te komen tot deze gedragscode. Ook andere vergelijkingssites kunnen de handvatten uit deze gedragscode toepassen op hun dienstverlening.
Duidelijkheid over verstrekken relevante & duidelijke informatie op vergelijkingssites
De AFM geeft in een interpretatie meer duidelijkheid over informatie die vergelijkingssites moeten geven aan consumenten. Vergelijkingssites moeten ‘redelijkerwijs relevante informatie’ geven aan consumenten en hen hierover ‘duidelijk’ informeren. Het moet voor consumenten duidelijk zijn welke waarde zij kunnen hechten aan (het resultaat van) een vergelijking.
Heeft u nog vragen?
Als u over het bovenstaande vragen heeft, neemt u dan contact op met het ondernemersloket van de AFM via 0800-6800 680 (gratis) of ondernemersloket@afm.nl.
Veelgestelde vragen
Bemiddeling: Heeft een aanbieder van een vergelijkingsmodule een vergunning nodig?
Ja, de aanbieder van een vergelijkingsmodule heeft een vergunning nodig als:
- de aanbieder van de vergelijkingsmodule andere relevante gegevens dan naam, adres, woonplaats, telefoonnummer en e-mailadres van een bezoeker – bijvoorbeeld geboortedatum of kenteken van de auto - inwint, en op basis hiervan een vergelijking maakt; en
- er een overeenkomst is tussen de aanbieder van de vergelijkingsmodule en een aanbieder of bemiddelaar in financiële producten, die tot doel heeft de bezoeker en de aanbieder of bemiddelaar in financiële producten met elkaar in contact te brengen. Is er geen schriftelijke overeenkomst, dan is een betaling van een vergoeding een aanwijzing voor het bestaan van zo’n overeenkomst.
Bij twijfel raden wij u aan om contact op te nemen met het Ondernemersloket.
Bemiddeling: Mijn vergelijkingsmodule staat op verschillende websites. Waar moet ik op letten?
Allereerst moet u bepalen of u een vergunning nodig heeft voor uw vergelijkingsmodule (zie ook ‘Heeft een aanbieder van een vergelijkingsmodule een vergunning nodig’). Wanneer uw vergelijkingsmodule aan het bemiddelen is, moet deze voldoen aan een aantal normen.
Wanneer uw vergelijkingsmodule een vergunning nodig heeft en u besluit om uw vergelijkingsmodule te tonen op verschillende websites, dan moet het voor de consument duidelijk zijn dat er een financiële dienst wordt aangeboden en door welke partij dit gebeurt. De vergelijkingsmodule mag hierover geen twijfel laten bestaan. Ook moet u alert zijn op de informatie die op de website bij uw vergelijkingsmodule wordt getoond. De informatie over uw dienstverlening mag niet worden aangetast en die informatie moet correct, duidelijk en niet misleidend zijn.
De AFM ziet het als een onderdeel van een integere en beheerste bedrijfsvoering dat er wordt samengewerkt met websites die voldoen aan de wet en regelgeving. Dit betekent dat de aanbieder van een vergelijkingsmodule in overtreding is wanneer hij samenwerkt met een bemiddelaar zonder vergunning. De AFM raadt dan ook aan om vergelijkingsmodules alleen te plaatsen op websites waarvan het op voorhand duidelijk is dat de website niet aan het bemiddelen is. De aanbieder van de vergelijkingsmodule moet ook controle houden op de websites waarop haar vergelijkingsmodule staat, zodat zij waarborgt dat zij niet samenwerkt met een website zonder vergunning.
Bemiddeling: Op mijn website staat een advertentie van een verzekeraar. Is mijn website vergunningplichtig?
Dit is afhankelijk van de inrichting van de advertentie. Sommige advertenties zijn vormgegeven als een statische advertentie. Het enige wat de bezoeker kan doen is op de advertentie, ook wel de banner genaamd, klikken. Bezoekers die op de banner klikken, worden doorgeleid naar de website van de aanbieder. Andere advertenties zijn interactief. Dit wil zeggen dat bezoekers gegevens invullen of selectiemogelijkheden hebben in de advertentie alvorens ze worden doorgeleid naar de website van de aanbieder.
Als er op uw website slechts een statische advertentie staat, dan leidt dat niet tot een vergunningplicht. Een interactieve advertentie hoeft niet automatisch tot een vergunningplicht van de website te leiden. Als een interactieve advertentie relevante gegevens inwint, dan is er mogelijk wel sprake van een vergunningplicht van de website.
Zie ook de vraag ‘Op mijn website staat een vergelijkingsmodule. Is mijn website aan het bemiddelen?’. Verder is er ook sprake van een vergunningplicht als uw website relevante informatie van de bezoeker doorgeeft aan een bemiddelaar of aanbieder. Bij twijfel raden wij u aan om contact op te nemen met het Ondernemersloket.
Bemiddeling: Op mijn website staat een vergelijkingsmodule. Is mijn website aan het bemiddelen?
Of uw website met een vergelijkingsmodule, al dan niet in de vorm van een Iframe, een vergunning nodig heeft is afhankelijk van de werkzaamheden die u verricht en de inrichting van uw website. De AFM let onder meer op de volgende punten en stelt de volgende vragen om te beoordelen of een website aan het bemiddelen is:
- Heeft de website invloed op de vergelijkingsmodule? Kan de website bijvoorbeeld bepaalde aanbieders of bepaalde producten in de module wel of niet laten meenemen in de vergelijking?
- Krijgt de website op enig moment inzicht in de gegevens die worden ingewonnen? Dit kan bijvoorbeeld doordat hij zelf de gegevens via zijn server doorstuurt. In dat geval is de website aan het bemiddelen.
- Welke werkzaamheden verricht de website verder?
- Staan er begeleidende teksten op de website die gaan over de vergelijkingsmodule? Wijzen de teksten erop dat de website betrokken is bij de vergelijking?
- Is het voor de klant duidelijk en transparant dat de vergelijking door een andere partij dan de website wordt gedaan?
- Op welke wijze wordt de website betaald? Een betaling per tot stand gekomen overeenkomst is een aanwijzing dat de website mogelijk aan het bemiddelen is.
Is een website aan het bemiddelen dan heeft de website een vergunning nodig. Het is de verantwoordelijkheid van de website om ervoor te zorgen dat zij geen vergunningplichtige activiteiten verricht of om op tijd een vergunning aan te vragen voor deze werkzaamheden.
Advisering: Wanneer is een aanbeveling persoonlijk?
Er kunnen 2 redenen zijn om een aanbeveling als persoonlijk aan te merken:
1. De aanbeveling wordt gedaan op basis van de persoonlijke situatie van de klant. Bijvoorbeeld als een vergelijkingswebsites persoonlijke informatie van klanten uitvraagt en vervolgens een koppeling maakt tussen die informatie en de uitkomst van de vergelijking. Dit wil echter niet zeggen dat een vergelijkingssite per definitie adviseert als ze de vergelijking baseren op informatie die ze bij de klant uitvragen. Een vergelijking is in beginsel niet persoonlijk als:
- deze alleen tot stand wordt gebracht op basis van objectieve, productgerelateerde kenmerken;
- dit voor de klant duidelijk is en;
- er geen sprake is van een situatie als bedoeld onder 2.
2. Bij de klant wordt met bewoordingen en presentatietechnieken op de vergelijkingswebsite de indruk gewekt dat een oplossing of een product passend is. Bij vergelijkingsdienstverlening kunt u denken aan het gebruik van bewoordingen als:
- ‘Dit is de beste keuze voor u’
- 'Wij zoeken het goedkoopste product dat bij jou past’
- 'Wij zoeken de beste deal voor jou’
- 'Sluit aan bij uw situatie’
- 'Wij raden u aan om’
Dit kan bij de klant de indruk wekken dat hij advies krijgt, zeker in combinatie met het aanbevelen van een of meer specifieke financiële producten.
Advisering: Mijn vergelijkingswebsite bemiddelt in impactvolle producten, waar moet ik op letten?
De dienstverlening waarbij klanten financiële producten of instrumenten kunnen vergelijken en vervolgens execution only (zonder advies) kunnen afsluiten, is niet voor iedereen geschikt. Een verkeerde keuze kan voor een klant grote gevolgen hebben. Doorgaans zullen deze gevolgen nog groter zijn bij impactvolle producten. Bijvoorbeeld omdat de klant onverwacht aan het einde van de looptijd van zijn hypotheek een restschuld overhoudt of zijn pensioenaanvulling lager blijkt te zijn dan gedacht. Het is daarom belangrijk dat u duidelijk beschrijft voor wie de dienstverlening wel en niet geschikt is.
Het moet voor de klant duidelijk te zijn dat hij, zonder hulp van een adviseur, een product afsluit. Ook geldt voor diverse financiële producten (bijvoorbeeld hypotheken, betalingsbeschermers, individuele arbeidsongeschiktheidsverzekeringen) de verplichting om een kennis- en ervaringstoets af te nemen. Bovendien moet een bemiddelaar rekeninghouden met andere regelgeving, bijvoorbeeld regels over de inrichting van de bedrijfsvoering en het provisieverbod (bij producten die onder het provisieverbod voor financiële dienstverleners vallen).
Advisering: Wanneer richt een aanbeveling zich op (een transactie in) een financieel instrument/ een financieel product?
Een aanbeveling moet gaan over een specifiek financieel instrument of product, zoals gedefinieerd in Artikel 1:1 Wft. Dit betekent dat een aanbeveling gericht op een soort of type financieel instrument of financieel product hier niet aan voldoet.
Bijvoorbeeld
- ‘Ik raad u een annuïteitenhypotheek aan’ hier wordt geen specifiek financieel product aanbevolen, omdat de koppeling met een aanbieder van het financiële product ontbreekt.
- ‘Ik raad u de annuïteitenhypotheek van aanbieder X aan’ hier is sprake van een aanbeveling over specifiek financieel product.
Advisering: Wanneer is sprake van een aanbeveling?
Informatie wordt gezien als een aanbeveling als er (impliciet) een mening/waardeoordeel over de informatie wordt gegeven. Dit houdt in dat de informatie de klant in een bepaalde richting stuurt. Bij vergelijkingsdienstverlening kunt u denken aan het presenteren van een specifieke voorkeur of het tonen van een top 3.
Het enkel feitelijk weergeven van informatie is geen aanbeveling. Bijvoorbeeld als de klant zelf een keuze kan maken uit een volledige ranglijst op basis van objectieve criteria, zoals het rentepercentage. Een aanvullende optie is om de gepresenteerde producten te filteren en te selecteren naar eigen wens. Ook het geven van feitelijke informatie over productvoorwaarden is geen aanbeveling.
Advisering: Wanneer zijn de adviesregels van toepassing en wat houden ze in?
De adviesregels (artikel 4:23 Wft) gaan over advies over zogenaamde 'impactvolle producten'. Dit zijn onder andere:
- alle complexe producten zoals als bedoeld in artikel 1 van het Besluit Gedragstoezicht financiële ondernemingen Wft (BGfo), bijvoorbeeld beleggingsverzekeringen en beleggingsobjecten;
- spaarrekeningen en de daaraan verbonden spaarfaciliteiten, waarvan de rentevergoeding is gekoppeld aan de koersontwikkeling van tot de handel op een markt in financiële instrumenten toegelaten financiële instrumenten;
- financiële instrumenten;
- krediet waarvan de kredietsom meer dan €1.000 bedraagt;
- hypothecair krediet;
- verzekeringen in verband met het geheel of gedeeltelijk wegvallen van het inkomen van een cliënt. Denk hierbij aan een verzekering tegen arbeidsongeschiktheid, werkloosheid, overlijden of een combinatie van deze dekkingen en pensioenverzekeringen;
- combinaties van 2 of meer van de financiële producten, bedoeld in de onderdelen a tot en met h van de definitie van financieel product in artikel 1:1 van de wet.
Als de adviesregels van toepassing zijn, betekent dit dat een vergelijkingswebsite die adviseert zich een beeld moet vormen van haar klanten (ken-uw-cliënt-regels), en op basis daarvan een geschikt advies moet geven. De vergelijkingswebsite moet informatie inwinnen over de financiële positie, doelstellingen, risicobereidheid, kennis en ervaring van de klant voor zover dat redelijkerwijs relevant is voor het advies.
Let op, ook andere eisen kunnen van toepassing zijn
Voor klantmedewerkers die adviseren geldt bijvoorbeeld een diplomaplicht. Klantmedewerkers zijn medewerkers binnen een financiële onderneming die inhoudelijk contact met klanten hebben. Meer informatie over vakbekwaamheidseisen voor klantmedewerkers en vergunninghouders vindt u op onze website.