Consumptief krediet
Een consumptief krediet is een lening voor een consument met uitzondering van een hypothecair krediet. Een consumptief krediet wordt onderverdeeld in geldkrediet en goederenkrediet.
Een geldkrediet is:
het aan een consument lenen van een geldsom. De consument moet dit in een of meer betalingen terugbetalen. Denk bijvoorbeeld aan een doorlopend krediet of een persoonlijke lening.
Een goederenkrediet is:
1. Het aan een consument verschaffen van het genot van een roerende zaak, financieel instrument of beleggingsobject, dan wel het aan een consument of een derde ter beschikking stellen van een geldsom ter zake van het aan die consument verschaffen van het genot van een roerende zaak, financieel instrument of beleggingsobject, ter zake waarvan de consument gehouden is een of meer betalingen te verrichten.
2. Het aan een consument verlenen van een dienst die niet wordt verleend op grond van een overeenkomst die strekt tot het geregeld verlenen van diensten en waarbij de consument gehouden is om gedurende de periode van dienstverlening in termijnen te betalen, dan wel het aan een consument of een derde ter beschikking stellen van een geldsom ter zake van het aan die consument verlenen van een dienst ter zake waarvan de consument gehouden is een of meer betalingen te verrichten.
Denk bij goederenkrediet bijvoorbeeld aan een lening voor een auto, wasmachine of rijlessen bij een autorijschool.
Toezicht op financiële dienstverlening bij consumptief krediet
Het adviseren, bemiddelen of het aanbieden van kredieten wordt een financiële dienst genoemd. De AFM houdt toezicht op de naleving van de wet- en regelgeving door partijen die financiële dienstverlening bieden op het gebied van consumptief krediet.
Zo geldt er voor deze partijen bijvoorbeeld een vergunningplicht en zijn er regels over (de wijze van) hun beloning. Ook ziet de AFM erop toe dat partijen transparant zijn over hun dienstverlening en de vergoeding die consumenten daarvoor betalen. Een consument moet zich daar immers een goed beeld over kunnen vormen.
Verder houdt de AFM toezicht op deze partijen om consumenten te beschermen tegen leningen die niet verantwoord zijn. Consumenten moeten naast de rente en aflossing die zij betalen voor het consumptief krediet, altijd voldoende geld overhouden om van te leven.
Waarschuwing in reclame-uitingen voor consumptief krediet
Eén van de maatregelen van het kabinet om de schuldenproblematiek in Nederland tegen te gaan is de introductie van een verplichte waarschuwing aan consumenten in reclame-uitingen voor krediet: ‘Let op! Geld lenen kost geld’. Bij tekstuele en visuele uitingen moet hierbij ook het icoon worden toegevoegd.
De doelstelling van de waarschuwing is het creëren van bewustzijn bij consumenten over de gevolgen die verbonden zijn aan lenen. De AFM heeft invulling gegeven aan deze waarschuwing om de effectiviteit te verhogen, de handhaafbaarheid te vergemakkelijken en lasten van invoering door marktpartijen te verlagen.
Het voldoen aan de regels rond reclame-uitingen voor consumptief krediet is de verantwoordelijkheid van u als financiële onderneming die de reclame-uiting uitbrengt. De AFM zal de praktijk toetsen aan de regelgeving en de doelstelling daarvan, zodat een zo groot mogelijk gelijk speelveld wordt gecreëerd.
Reclame-uiting voor aanprijzing of werving
De definitie van reclame-uiting in de Wet financieel toezicht (Wft) is: ‘Iedere vorm van informatieverstrekking die dient ter aanprijzing van of een wervend karakter kent ter zake van een bepaalde financiële dienst of een bepaald financieel product’.
De toelichting op dit artikel verwijst naar de toelichting op de Wet financiële dienstverlening (Wfd). Deze laatste vermeldt dat reclame-uitingen er toe dienen om zowel bestaande als potentiële afnemers te interesseren voor bepaalde aangeboden diensten of producten.
Daarnaast geeft de toelichting op het Besluit Gedragstoezicht financiële ondernemingen Wft (BGfo) nog aan dat het primaire ‘kenmerk van reclame-uitingen (…) de selectieve weergave [is] van de eigenschappen van een product en het wervende karakter dat deze informatie daardoor krijgt.’ Hieruit volgt dat bezien moet worden welke eigenschappen van het financiële product in de uiting moeten worden weergegeven en vervolgens of daardoor een wervend karakter ontstaat.
Reclame-uiting voor goederenkrediet
In zijn algemeenheid kan worden gesteld dat er in beginsel sprake is van een reclame-uiting voor goederenkrediet wanneer eigenschappen van het krediet selectief zijn weergegeven en van deze weergave een wervend karakter uitgaat.
De AFM voert hierbij twee concrete praktijkvoorbeelden aan. Ten aanzien van deze praktijkvoorbeelden geven wij aan of deze worden aangemerkt als reclame-uitingen voor goederenkrediet. Het is vervolgens aan u zelf, in lijn met deze onderbouwing en de geldende wet- en regelgeving, andersoortige uitingen als reclame-uiting te bestempelen.
We hebben in deze download twee reclame-uitingen (pdf, 90 kB) opgenomen waarbij sprake is van een aanbod tot koop op afbetaling middels goederenkrediet. Goederenkrediet is in de Wft gedefinieerd als: ‘het aan een consument verschaffen van het genot van een roerende zaak, financieel instrument of beleggingsobject, dan wel het aan een consument of een derde ter beschikking stellen van een geldsom ter zake van het aan de consument verschaffen van het genot van een roerende zaak, financieel instrument of beleggingsobject, ter zake waarvan de consument gehouden is een of meer betalingen te verrichten; (…)’. Hieruit volgt dat de roerende zaak die op afbetaling wordt gekocht tot de eigenschappen van het goederenkrediet behoort. Andere eigenschappen van het goederenkrediet kunnen bijvoorbeeld zijn: kredietlimiet, kredietsom, totale prijs van het krediet, maandlast, (effectief) rentepercentage, etc.
Reclame-uiting 1
In reclame-uiting 1 worden de kredietsom, de maandlast en de roerende zaak genoemd. Dit zijn alle drie eigenschappen van het goederenkrediet, die selectief zijn weergegeven. De uiting dient ter aanprijzing van de televisie. Omdat de televisie een eigenschap is van het goederenkrediet, kent de uiting derhalve een wervend karakter ter zake van het goederenkrediet. Dit geldt ook voor de relatief lage maandlast, die wordt getoond in de reclame-uiting.
Reclame-uiting 2
Reclame-uiting 2 dient in zijn geheel tot aanprijzing van de televisie en nu daar de aankoopprijs (lees: kredietsom) in is opgenomen, worden eigenschappen van het goederenkrediet selectief weergegeven. De reclame-uiting dient (nog steeds) ter aanprijzing van de televisie (een eigenschap van het goederenkrediet) en daarmee ook ter aanprijzing van het goederenkrediet zelf. De uiting kent daarmee dus een wervend karakter ter zake van het goederenkrediet. Dit maakt dat ook als er geen maandlast wordt genoemd, de uiting kwalificeert als een reclame-uiting over goederenkrediet.
Weergave van eigenschappen die niet selectief is
Een weergave van eigenschappen die niet selectief is, impliceert een weergave van ‘alle’ eigenschappen van het krediet.
Een kredietprospectus zal bijvoorbeeld niet snel kunnen worden aangemerkt als een document waarin de eigenschappen van het krediet selectief worden weergegeven. Het kredietprospectus heeft juist ten doel een volledig inzicht te bieden in ‘alle’ eigenschappen van het krediet. Daarnaast is AFM van mening dat er in beginsel geen wervend karakter uitgaat van een kredietprospectus.
Waarschuwing in tekstuele uitingen
In reclame-uitingen die meerdere pagina’s beslaan maar betrekking hebben op één financiële dienst of één financieel product dient u de waarschuwing op te nemen op de eerste pagina. Als de voorpagina een wervend karakter kent ter zake van krediet dient de voorpagina aangemerkt te worden als de eerste pagina.
Als de reclame-uiting in zwart/wit wordt afgedrukt dan is het toegestaan om de waarschuwing in zwart/wit op te nemen. Het lettertype dat u voor de waarschuwing gebruikt is Arial Bold.
Waarschuwing bij audiovisuele uitingen en internet
Reclame-uitingen die via radio of internet ten gehore worden gebracht, moet u voorzien van de waarschuwing. Op internet is het mogelijk een reclame-uiting ten gehore te brengen zonder bijbehorend beeld. Deze reclame-uitingen worden gelijkgesteld met reclame-uitingen via radio. De waarschuwing moet direct aansluitend aan de reclame-uiting worden afgespeeld.
Voor reclame-uitingen op internet geldt dat de waarschuwing gecentreerd bovenaan in de reclame-uiting getoond moet worden. Het is in lijn met de regelgeving om de waarschuwing in elk zichtbaar beeld op te nemen. Het lettertype dat u voor de waarschuwing moet gebruiken is Arial Bold, tenzij dat technisch onmogelijk is. Dan volstaat ook hetzelfde lettertype en grootte als van de reclame-uiting.
De regelgeving schrijft voor dat de consument bij iedere reclame-uiting voor krediet kennis kan nemen van een waarschuwingszin, dus niet alleen op de hoofdpagina van de website. Een onderscheid tussen een hoofdpagina en bijbehorende achterliggende pagina’s wordt in deze regelgeving niet gemaakt en dat is ook niet wenselijk. In de praktijk bestaat immers de mogelijkheid wervende achterliggende pagina’s van een website rechtstreeks te benaderen, bijvoorbeeld via een zoekmachine of via een link in een banner, waardoor de hoofdpagina wordt omzeild.
Als u kunt aantonen dat het technisch onmogelijk is om het verplichte format op te nemen in deze reclame-uitingen dan volstaat opname van de tekst ‘Let op! Geld lenen kost geld.’, zonder bijbehorende afbeelding. Hierbij dient de grootte van het lettertype gelijk te zijn aan het lettertype dat gebruikt wordt in de reclame-uiting.
Waarschuwing bij creditcards
Als er reclame wordt gemaakt voor een creditcard is het van belang of uit de reclame-uiting valt op te maken dat de consument gespreid mag terugbetalen. Als de consument hier gebruik van kan maken en deze betalingen mag spreiden over een periode langer dan drie maanden, moet de waarschuwingszin ook worden opgenomen. In dat geval voldoet deze financiële dienst namelijk aan de definitie van krediet, zoals is opgenomen in de definities in de Wet financieel toezicht.
Ook bij kredieten die een rentevergoeding van 0% rekenen zijn kredieten volgens de Wft. Ondanks het rentepercentage van 0% is er volgens deze definitie wel sprake van krediet en dient de waarschuwingszin wel opgenomen te worden.