Transparantie

De exacte transparantieverplichtingen voor de handel hangen af van het type handelssysteem. Voor beleggingsondernemingen die buiten een handelsplatform om handelen gelden er geen transparantieverplichtingen voor de handel, met uitzondering van beleggingsondernemingen met systematische internalisatie.

Net als onder MiFID I hebben nationale toezichthouders de bevoegdheid om ontheffingen te verlenen aan gereglementeerde markten, MTF’s en nu ook OTF’s. Dit houdt in dat onder bepaalde omstandigheden ontheffing kan worden verleend van de transparantieverplichtingen voor de handel, bijvoorbeeld wanneer een order groot in omvang is (large in scale). Daarnaast kunnen ontheffingen worden verleend op basis van de reference price, de negotiated trade en de order management facility (de regelgeving voor instrumenten anders dan eigenvermogensinstrumenten kent echter geen reference price-ontheffingen of ontheffingen voor negotiated trades). Een toezichthouder moet andere nationale toezichthouders en ESMA informeren over het voornemen om een ontheffing te verlenen. Vervolgens geeft ESMA aan of de ontheffing voldoet aan MiFIR. Dit is een niet-bindend advies.

Op 28 september 2017 heeft ESMA een publieke verklaring afgegeven over het gezamenlijk werkplan van ESMA en de nationale toezichthouders voor de beoordeling van ontheffingsaanvragen voor de pre-trade transparantieverplichtingen en positielimieten.

ESMA beoogt voor het einde van 2017 de beoordeling van ontheffingsaanvragen voor de pre-trade transparantieverplichtingen voor eigenvermogeninstrumenten ('equity') af te ronden. De AFM koppelt de resultaten vervolgens terug naar de betreffende instellingen. Wegens het grote aantal ontheffingsaanvragen voor de pre-trade transparantieverplichtingen voor andere dan eigenvermogensinstrumenten ('non-equity') en de complexiteit van deze aanvragen is het onwaarschijnlijk dat ESMA de meerderheid ervan voor 3 januari 2018 heeft beoordeeld.

De beoordelingen van de ontheffingsaanvragen voor andere dan eigenvermogensinstrumenten worden vóór 3 januari 2018 beoordeeld door de nationale autoriteiten. Voorlopig toegekende ontheffingen worden vanaf 3 januari 2018 toegepast. Als de finale beoordeling door ESMA later dat jaar echter negatief is, dan kan dat negatieve consequenties hebben voor de reeds toegepaste ontheffingen. De AFM neemt dan contact op met de betreffende instellingen.

MiFIR beperkt het gebruik van ontheffingen van transparantieverplichtingen voor de handel voor transacties in eigenvermogensinstrumenten door de invoering van het volume cap mechanism. Dit mechanisme wordt ingevoerd om de handel op zogenaamde dark pools te beperken en daarmee de algemene transparantie van prijsvorming te vergroten.

Het mechanisme houdt in dat het verhandelde volume in een instrument onder ofwel de reference price-ontheffing ofwel de negotiated trade-ontheffing niet groter mag zijn dan 4% van het totale volume in dat instrument per handelsplatform en niet groter dan 8% van het totale volume in het instrument. Bij overschrijding van een van deze grenzen worden de ontheffingen in dat instrument voor respectievelijk het handelsplatform of alle handelsplatformen opgeschort voor een periode van 6 maanden. Dit betekent dat het handelsplatform (of de handelsplatformen) gedurende deze 6 maanden wel aan de transparantieverplichtingen voor de handel in dat instrument moet(en) voldoen. Vanwege de grenzen van 4% en 8% wordt het mechanisme vaak aangeduid als double volume cap.

Onder MiFIR gelden de transparantieverplichtingen na de handel ook voor transacties door beleggingsondernemingen die buiten een handelsplatform om tot stand zijn gekomen.

Echter bij transacties tussen twee beleggingsondernemingen hoeft de transactie slechts eenmaal te worden gepubliceerd. De beleggingsondernemingen in de transactie mogen in beginsel zelf bepalen wie de transactie publiceert. De verantwoordelijkheid voor juiste en tijdige publicatie rust echter onverminderd op de SI en/of de beleggingsonderneming die als verkopende partij kwalificeert in de transactie, zoals nader beschreven in de ESMA Q&A p.17 Q3. Voor transacties verricht op een handelsplatform geldt altijd dat het platform deze moet publiceren. Publicatie van transacties moet zo snel als technisch mogelijk gebeuren. Voor eigen vermogensinstrumenten betekent zo snel als technisch mogelijk dat dit in elk geval binnen één minuut moet gebeuren, voor andere dan eigen vermogensinstrumenten binnen 15 minuten (binnen 5 minuten vanaf 2021).

Deferrals

Nationale toezichthouders kunnen deferrals verlenen. Dat is uitstel van publicatie van transacties wanneer de transactie voldoet aan een aantal eisen gebaseerd op het type product, de gemiddelde dagelijkse omzet van dat product en de grootte van de transactie.

Partijen kunnen per e-mail en/of per post een aanvraag indienen voor een deferral. De AFM heeft daarvoor een Application form Deferrals en een bijbehorend AFM Excel template deferrals opgesteld. Er zijn separate formulieren beschikbaar voor marktexploitanten en beleggingsondernemingen die een handelsplatform exploiteren en voor beleggingsondernemingen (die geen handelsplatform exploiteren).

De AFM verleent alleen toestemming wanneer een verzoek volledig is en aan de wettelijke vereisten voldoet. Per entiteit wordt een deferral toegekend voor toekomstige transacties in op platformen verhandelde financiële instrumenten.De uitgestelde openbaarmaking geldt slechts voor de publicatieplicht en niet voor de rapportage aan de AFM. Die rapportageverplichting blijft onverminderd van kracht.

Deferrals voor handelsplatformen

De AFM heeft de bevoegdheid om deferrals te verlenen op grond van artikel 7 (eigen vermogen of equity) en artikel 11 (anders dan eigen vermogen of non-equity) MiFIR. De AFM zal aanvragen voor uitgestelde openbaarmaking op grond van artikel 7, eerste lid en artikel 11, eerste lid, MiFIR van marktexploitanten en beleggingsondernemingen die een handelsplatform exploiteren, toekennen wanneer deze voldoen aan de wettelijke vereisten. Daarvoor is het belangrijk dat de formulieren nauwkeurig en uitgebreid worden ingevuld. De AFM stelt geen additionele openbaarmakingseisen zoals bedoeld in artikel 11, derde lid, onder a, MiFIR.

In een aantal gevallen zal de AFM daarnaast op verzoek toestemming verlenen.

1. De AFM zal op verzoek toestemming verlenen aan marktexploitanten en beleggingsondernemingen die een handelsplatform exploiteren om tijdens een verlengde termijn van uitstel van maximaal vier weken de openbaarmaking van de omvang van een afzonderlijke transactie achterwege te laten, conform artikel 11, Gedelegeerde Verordening (EU) 2017/583 (GV 2017/583). Na 4 weken moeten alle details van de transacties op afzonderlijke basis worden gepubliceerd.
2. De AFM zal op verzoek, met betrekking tot andere dan eigenvermogensinstrumenten die geen overheidsschuld zijn, marktexploitanten en beleggingsondernemingen die een handelsplatform exploiteren toestaan om tijdens een verlengde termijn van uitstel van maximaal 4 weken verscheidene transacties in geaggregeerde vorm openbaar te maken , conform artikel 11, GV 2017/583. Na 4 weken moeten alle details van de transacties op afzonderlijke basis worden gepubliceerd.
3. De AFM zal op verzoek toestemming verlenen aan marktexploitanten en beleggingsondernemingen die een handelsplatform exploiteren om voor onbepaalde tijd transacties in overheidsschuldinstrumenten (staatsobligaties) in geaggregeerde vorm openbaar te maken, conform artikel 11, GV 2017/583.
4. De AFM zal op verzoek toestemming verlenen aan marktexploitanten en beleggingsondernemingen die een handelsplatform exploiteren om voor staatsobligaties de combinatie van zowel 1) en 3) te doen waarbij het volume na maximaal 4 weken openbaar wordt gemaakt in geaggregeerde vorm conform artikel 11, GV 2017/583.

Deferrals voor beleggingsondernemingen die transacties uitvoeren buiten handelsplatformen

Beleggingsondernemingen die transacties uitvoeren buiten handelsplatformen kunnen ook in aanmerking komen voor de mogelijkheid tot uitgestelde openbaarmaking, op grond van artikel 20, tweede lid of artikel 21, vierde lid, laatste alinea, MiFIR. Het moet dan gaan om transacties in financiële instrumenten die tevens verhandeld worden op een platform dat gebruik maakt van uitgestelde openbaarmaking bij de handel in die financiële instrumenten. Hiervoor is het niet nodig om de AFM vooraf om toestemming te vragen (dit komt dus ook niet terug in de documenten van de AFM via welke het mogelijk is een aanvraag voor uitgestelde openbaarmaking te doen). Wel moeten beleggingsondernemingen op verzoek van de AFM aantonen dat hun systemen en processen zijn ingericht conform de wettelijke vereisten met betrekking tot de toepassing van de uitgestelde openbaarmaking.

Beleggingsondernemingen die transacties uitvoeren buiten handelsplatformen kunnen ook gebruik maken van uitgestelde openbaarmaking bij transacties in financiële instrumenten die verhandeld worden op een platform dat geen gebruik maakt van uitgestelde openbaarmaking, zoals bedoeld in artikel 21, vierde lid, eerste alinea MiFIR. Hiervoor is het wel nodig om vooraf toestemming van de AFM te vragen. Dit kan door het AFM Application form deferrals for investment firms en een bijbehorend AFM Excel template deferrals for investment firms in te vullen.

Deferral regimes in andere Europese landen

Op de website van ESMA staat een overzicht van de deferral regimes met betrekking tot non-equity instrumenten in andere Europese landen.

Approved Publication Arrangements en Approved Reporting Mechanisms

Voor de nakoming van post-trade transparantieverplichtingen en rapportageverplichtingen in de OTC handel, schrijft MiFID II voor dat er gebruik moet worden van gemaakt van respectievelijk Approved Publication Arrangements (APA’s), en Approved Reporting Mechanisms (ARM’s). Deze data reporting services (APA’s, ARM’s ) zijn vergunningplichtig. ESMA en (in het geval van kleine DRSP’s) de nationale toezichthouders zijn verantwoordelijk voor de vergunningverlening.

Beleggingsondernemingen zijn verplicht om OTC-transacties te publiceren in die instrumenten die op Europese platformen verhandelbaar zijn. Beleggingsondernemingen handelen in beginsel OTC, tenzij de handel plaatsvindt op een Europees handelsplatform (RM, MTF, OTF) of op een van de buitenlandse handelsplatformen op de lijst in de bijlage bij de opinie van ESMA. In deze opinie wordt tevens beschreven aan welke voorwaarden een buitenlands handelsplatform moet voldoen om op de lijst te komen.