Niet-geldelijke beloning

Ja, het provisieverbod kent een uitzondering voor relatiegeschenken van de aanbieder aan de adviseur/ bemiddelaar. Deze giften mogen echter gezamenlijk op jaarbasis niet meer bedragen dan 100 euro. Denk daarbij aan kleine geschenken die gebruikelijk zijn in het normale handelsverkeer, zoals kleine promotieartikelen of een fles wijn als kerstgeschenk aan het einde van het jaar. Ook op de relatie gerichte activiteiten, zoals golfclinics, wielertochten, uitnodigingen voor voetbalwedstrijden en paardenconcours worden gezien als relatiegeschenken. Adviseurs en/of bemiddelaars mogen deze activiteiten bijwonen, mits deze activiteiten gezamenlijk met de andere giften de jaarlijkse waardegrens van € 100 per financiële dienstverlener niet overstijgen.

Het provisieverbod kent een uitzondering voor betalingen aan adviseurs/ bemiddelaars en het ontvangen van niet-geldelijke beloning door adviseurs/bemiddelaars die 'noodzakelijk zijn voor het verlenen van de desbetreffende financiële dienst of de desbetreffende financiële dienst mogelijk maken'. Deze uitzondering moet beperkt opgevat worden.

Een aanbieder mag bijvoorbeeld een bijeenkomst verzorgen in het kader van productvoorlichting of systeemvoorlichting als dit voor de adviseurs en/of bemiddelaars of (onder)gevolmachtigde agenten noodzakelijk is voor het verlenen van de financiële dienst. Let op: een dergelijke bijeenkomst mag niet gepaard gaan met luxe extra’s die niet noodzakelijk zijn voor de kwaliteit van de opleiding op zich. Zo zal de locatie van de sessie in verhouding moeten zijn tot het doel, denk bijvoorbeeld aan een voor de doelgroep centraal gelegen locatie of een goed bereikbare vergaderlocatie. Tot slot zal de aankleding van de bijeenkomst het zakelijke karakter hiervan moeten onderstrepen. Wij verwachten van betrokken partijen dat zij bij het organiseren van en het deelnemen aan productinformatie-bijeenkomsten nadrukkelijk stil staan bij de vraag hoe het event zal worden gepercipieerd gelet op het doel van het provisieverbod.

De advies-/vergelijkingssoftware is een belangrijk hulpmiddel voor de zelfstandig adviseur in het dienstverleningsproces. Het gebruik van deze tools is onlosmakelijk verbonden met het adviseren over of bemiddelen in impactvolle producten. De betaling door aanbieders om opgenomen te worden in de advies-/vergelijkingssoftware kan de uitkomst van het advies beïnvloeden. De betaling brengt het risico van sturing met zich mee. De betaling is daarom in strijd met het doel en de strekking van het provisieverbod.

Er zijn vijf randvoorwaarden opgesteld:

1. De tooling is bestemd voor de beheeractiviteiten van de aanbieder.
2. Er mag geen sturing zitten in- of vanuit de tooling.
3. De tooling heeft de ‘look and feel’ van de aanbieder en niet van het intermediair.
4. De tooling kent geen data-uitwisseling met de adviessoftware van het intermediair.
5. De tooling is geen ‘lege tooling’.

Ten aanzien van beheertools voor aflossingsvrije hypotheken hebben we deze voorwaarden hieronder nader uitgewerkt.

Voor aanbieders van aflossingsvrije hypotheken is het soms onduidelijk wat de regels zijn met betrekking tot beheertools of tooling in relatie tot het provisieverbod. Een beheertool is software waarmee aanbieders het beheer van de hypotheek voor hun klanten uitvoeren. Het intermediair kan deze beheertools gebruiken om in gesprek te gaan met consumenten over de betaalbaarheid en risico’s van hun aflossingsvrije hypotheek. Het kosteloos gebruik kunnen maken van een beheertool door het intermediair kan strijdig zijn met het provisieverbod.

Randvoorwaarden voor ontwikkeling en gebruik

De AFM heeft vijf randvoorwaarden opgesteld om strijdigheid met het provisieverbod te voorkomen. Deze randvoorwaarden worden hieronder toegelicht.

1. De tooling is bestemd voor de beheeractiviteiten van de aanbieder
De AFM heeft aanbieders van aflossingsvrije hypotheken in een brief gewezen op hun eindverantwoordelijkheid bij de aanpak voor aflossingsvrije hypotheken. Daarbij deelde de AFM ook haar verwachtingen over deze aanpak. De beheertools worden uitsluitend gebruikt voor de nakoming van deze verwachtingen door aanbieders. De tooling moet dus uitsluitend gericht zijn op het invullen van de beheerverantwoordelijkheid die is verbonden aan aflossingsvrije hypotheken.

2. Er mag geen sturing zitten in- of vanuit de tooling
De tooling mag geen enkele vorm van sturing geven aan de consument naar specifieke financiële producten en/of aanbieders hiervan. Dit is immers geen onderdeel van de beheeractiviteiten. Ook mag er vanuit de tooling geen sturing uitgaan naar het intermediair.

3. De tooling heeft de ‘look and feel’ van de aanbieder en niet van het intermediair
De webomgeving van de tooling moet overeenkomen met de huisstijl van de aanbieder. De herkomst van de tooling is uitsluitend herkenbaar als product van de aanbieder, zodat de klant de tooling associeert als beheertool van zijn aanbieder en niet van het intermediair.

4. De tooling kent geen data-uitwisseling met de adviessoftware van het intermediair
De tooling mag geen data-uitwisseling kennen met de adviessoftware van het intermediair. De tooling mag alleen gebruikt worden voor het uitvoeren van de beheeractiviteiten van de aanbieder en niet als doel hebben het advies van het intermediair te ondersteunen.

5. De tooling is geen ‘lege tooling’
De tooling moet direct gekoppeld zijn aan een specifieke consument van wie de aanbieder de beheeractiviteiten uitvoert. Daarnaast mag de tooling geen optie hebben om andere aanbieders of producten te laten toevoegen door het intermediair.