Go to content

Bescherming klokkenluiders

Dankzij een Europese richtlijn worden klokkenluiders beschermd. Daarom wordt de Nederlandse ‘Wet Huis voor klokkenluiders’ aangepast naar de ‘Wet bescherming klokkenluiders’. Op deze pagina leest u op welke manier personen worden beschermd tegen benadeling als gevolg van een werkgerelateerde melding over een inbreuk op het Unierecht. Ook vindt u hier instructies om zelf een melding te doen.

Wat is een inbreuk op het Unierecht?

Heeft u redelijke gronden om aan te nemen dat er een wet wordt overtreden waarop de AFM toezicht houdt? Meld dit dan bij de AFM. Op basis van de Europese richtlijn (EU) 2019/1937 worden vanaf 17 december 2021 personen die een werkgerelateerde melding doen van een inbreuk op het recht van de Europese Unie (of: Unierecht) beter beschermd.

Een inbreuk is een onrechtmatige handeling of nalatigheid die betrekking heeft op de Europese wetten die worden genoemd in de richtlijn ter bescherming van klokkenluiders. In de Bijlage Deel 1, onderdeel B van de richtlijn vindt u het overzicht van Europese wetten waarover een melding kan worden gedaan.

Verbod op benadeling en vrijwaring van gerechtelijke procedure

Op basis van de richtlijn wordt een melder van een inbreuk beschermd tegen (pogingen tot) benadeling. Voorbeelden van benadeling zijn: schorsing, ontslag en loonsverlaging, intimidatie, pesterijen, het intrekken van een vergunning, opname op een zwarte lijst, of een opzegging van een contract voor bijvoorbeeld de levering van goederen of diensten.

Daarnaast wordt de melder beschermd indien er – als gevolg van de melding die hij heeft gedaan – een gerechtelijke procedure wordt gestart.

Als er aan de voorwaarden voor een melding is voldaan, worden niet alleen de melder, maar ook personen in de omgeving van de melder – zoals een partner, familielid of directe collega – beschermd. In de volgende paragraaf leest u meer over de voorwaarden.

Onder welke voorwaarden geniet een melder bescherming?

Intern of extern melden?

Bij voorkeur doet u een interne melding van een inbreuk bij de organisatie waar u werkzaam bent zodat de vermeende overtreding tijdig kan worden aangepakt bij de bron. Het is ook toegestaan om direct een externe melding in te dienen bij de hiervoor bevoegde autoriteit.

Voorwaarden bescherming tegen benadeling

U bent beschermd tegen benadeling als u de interne meldprocedure bij uw werkgever heeft doorlopen, of direct een externe melding heeft gedaan bij de hiervoor bevoegde autoriteit én redelijke gronden heeft om aan te nemen dat de gemelde informatie over een inbreuk op het moment van de melding juist is.

De nieuwe wet gaat uit van het vermoeden dat de benadeling het gevolg is van de melding of openbaarmaking. Het is aan de werkgever (die de benadelende maatregel tegen u heeft genomen) om aan te tonen dat de benadeling niet het gevolg is van de melding.

Voorwaarden bescherming in gerechtelijke procedure na melding

U bent niet aansprakelijk in een gerechtelijke procedure, voor bijvoorbeeld laster of het schenden van de geheimhoudingsplicht, als u redelijke gronden heeft om aan te nemen dat het noodzakelijk was om regels te breken om een inbreuk op het Unierecht te onthullen.

Deze bescherming tegen aansprakelijkheid geldt niet als u op een stafbare manier aan de informatie bent gekomen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het fysiek betreden van een verboden terrein of hacking.

Voorwaarden bescherming bij openbaarmaking

Een melder wordt ook, onder voorwaarden, beschermd als hij overgaat tot openbaarmaking van de inbreuk. Bijvoorbeeld door de media op te zoeken. Het openbaren van informatie over een inbreuk is beschermd indien de melder:

- Eerst intern én daarna extern een melding heeft gedaan, of rechtstreeks extern heeft gemeld én er naar aanleiding van die melding na drie maanden na de ontvangstbevestiging geen passende maatregelen zijn genomen.
OF
- Als er sprake is van een dreigend of reëel gevaar voor het algemeen belang (denk aan een noodsituatie),
OF
- Als u redelijke gronden heeft om aan te nemen dat u vanwege de externe melding zal worden benadeeld, of dat het niet waarschijnlijk is dat de inbreuk doeltreffend kan worden verholpen via een externe meldprocedure.

Werkgerelateerd en gebaseerd op redelijke gronden

De informatie over de inbreuk moet gebaseerd zijn op redelijke gronden. Het mag bijvoorbeeld niet gebaseerd zijn op een gerucht. U moet zelf dingen hebben gezien of meegemaakt. De inbreuk (of de verhulling daarvan) moet hebben plaatsgevonden (of zeer waarschijnlijk zullen plaatsvinden) binnen de organisatie waar u werkt (of heeft gewerkt), of binnen een andere organisatie waar u vanuit een werkgerelateerde context activiteiten heeft verricht.

Advies inwinnen

Heeft u melding gedaan van een misstand of inbreuk op het Unierecht? Of bent u van plan dat te gaan doen? Dan kunt u kosteloos vertrouwelijk advies inwinnen bij het Huis voor Klokkenluiders. De adviseurs van het Huis voor Klokkenluiders geven advies over het doen van de melding, over de wettelijke bescherming die u daarna geniet en over de vervolgstappen die u het beste kunt zetten.

De adviseurs van het Huis voor Klokkenluiders verstrekken onafhankelijk advies en bieden een luisterend oor, maar zijn echter geen belangenbehartigers. Kijk voor meer informatie op: www.huisvoorklokkenluiders.nl.

Hoe doet u een melding?

Uw melding over een Inbreuk op het Unierecht geeft u door aan de AFM via:

- Ons contactformulier. Selecteer hierbij het onderwerp 'Bescherming klokkenluiders: melding informatie inbreuk Unierecht'.

- Telefonisch via 0800-6800680 (gesprekken worden niet opgenomen). De actuele openingstijden voor het telefonisch spreekuur van het Ondernemersloket vindt u op deze pagina van onze website. Of laat een terugbelverzoek achter als een tijdstip buiten het telefonisch spreekuur beter uitkomt.

- Verstuur uw melding per e-mail naar meldingenformulier@afm.nl. Gebruik desgewenst Cryptshare. In de handleiding kunt u lezen hoe u eenvoudig bestanden deelt via Cryptshare.

- Via een gesprek op locatie.

- Per post onder vermelding van het Signalenteam, Postbus 11723, 1001 GS Amsterdam

Geheimhouding

De AFM gaat vertrouwelijk om met uw melding. In onze privacyverklaring beschrijven wij hoe wij omgaan met persoonsgegevens. Eenieder die betrokken is bij de melding van of het onderzoek naar inbreuk, is verplicht tot geheimhouding van de gegevens met een vertrouwelijk karakter, zoals gegevens over de identiteit van een melder en van degene aan wie de inbreuk op het Unierecht wordt toegeschreven, of informatie over een bedrijfsgeheim.

In geval enig wettelijk voorschrift in het kader van onderzoek door een bevoegde autoriteit, of een gerechtelijke procedure, tot mededeling van de identiteit van een melder verplicht, wordt de melder daarvan vooraf schriftelijk in kennis gesteld, tenzij die informatie het gerelateerde onderzoek of de gerechtelijke procedure in gevaar zou kunnen brengen. 

Wat doet de AFM met uw melding?

Ontvangstbevestiging

U ontvangt binnen zeven kalenderdagen een ontvangstbevestiging van uw melding.

Opvolging van het onderzoek

Binnen drie maanden, na de ontvangstbevestiging, ontvangt u feedback over de beoordeling van uw melding. Zodra wij uw melding hebben ontvangen wordt deze beoordeeld en wordt er zo nodig een onderzoek gestart. Een onderzoek kan leiden tot het opleggen van een maatregel. De AFM kan daarbij geen inhoudelijke informatie delen over de afhandeling van het onderzoek. Dit komt doordat de AFM op basis van artikel 1:89 van de Wet op het financieel toezicht gebonden is aan geheimhouding van vertrouwelijke informatie. Het delen van vertrouwelijke informatie kan namelijk het lopende onderzoek in gevaar brengen.

Verstrekken van nadere informatie

Als er behoefte is aan verduidelijking van uw gemelde informatie, of aan verstrekking van nadere informatie, dan nemen wij contact met u op. Wij vragen u om nadere informatie te versturen via Cryptshare naar meldingenformulier@afm.nl. In de handleiding kunt u lezen hoe u eenvoudig bestanden deelt via Cryptshare.