Vijf vragen over evenwichtige, duidelijke en tijdige communicatie bij impactvolle besluiten 

1. De ‘Indexatie-AMvB’ was in 2023 voor het laatst van kracht. En het overbruggingsplan is iets specifieks dat slechts een deel van de pensioenfondsen indient bij DNB. Is het rapport dan wel voor iedere pensioenuitvoerder relevant?

Zeker. Het klopt dat er alleen in 2022 en 2023 een algemene maatregel van bestuur van kracht was om onder voorwaarden versoepeld te kunnen indexeren. Het overbruggingsplan heeft onder andere die functie – versoepeld mogen indexeren – van de Indexatie-AMvB’s overgenomen. Hoewel enkele tientallen pensioenfondsen dit jaar bij DNB een overbruggingsplan indienden, zijn de inzichten en richtlijnen in het rapport ‘Deelnemers hebben recht op het volledige verhaal’ [hyperlink toevoegen] relevant voor álle pensioenuitvoerders, ook verzekeraars en ppi’s. De lessen en aanbevelingen uit dit onderzoeksrapport zijn namelijk toepasbaar op alle besluiten die financiële impact hebben. Artikel 48 van de Pensioenwet staat centraal in het rapport: deelnemerscommunicatie moet evenwichtig, duidelijk, correct en tijdig zijn.

2. Artikel 48 bestaat al lang. What’s new?

Op basis van concrete goede en minder goede voorbeelden die we in die onderzoeken tegenkwamen, hebben we de open normen in Artikel 48 meer duiding gegeven. Evenwichtigheid bijvoorbeeld. Aan de bestuurstafel van een pensioenuitvoerder worden veel complexe, financiële beslissingen genomen waarvan de effecten lange tijd doorwerken. We zien vaak dat informatie over de negatieve gevolgen of de risico’s van zo’n besluit de deelnemers niet bereikt, terwijl de voordelen wel nadrukkelijk worden benoemd. Dat is niet evenwichtig. Pensioenuitvoerders communiceren vaak gelaagd met hun deelnemers: de grote lijnen van het besluit in de bovenste informatielaag, de uitwerking in de laag daaronder, en voor deelnemers die serieuze interesse hebben gedetailleerde informatie in de derde laag. Dat gelaagd communiceren juichen we toe. Maar het gebeurt soms dat informatie over negatieve gevolgen of risico’s alleen in de derde laag te vinden is. Evenwichtig betekent dat in íédere laag informatie te vinden is over zowel de positieve gevolgen als de risico’s en negatieve gevolgen.

3. Heeft de AFM duidelijkheid ook verduidelijkt?

Dat informatie duidelijk moet zijn, betekent in de eerste plaats natuurlijk dat je de boodschap begrijpelijk moet opschrijven, ook voor deelnemers zonder achtergrondkennis. We zien regelmatig dat deelnemerscommunicatie jargon en complexe toelichtingen bevat. Maar ook vindbaarheid valt onder duidelijkheid: plaats wettelijk verplichte informatie op een logische plek op de website en zorg dat die informatie goed vindbaar blijft tot in ieder geval het moment dat je overgaat naar het nieuwe stelsel. Bij informatie die je actief ter beschikking stelt: doe dit via een directe link in de e-mail, in plaats van een verwijzing naar de website.

4. Tijdigheid. Wat staat daarover in het rapport?

Pensioenuitvoerders informeren hun deelnemers zo spoedig mogelijk na een besluit. Het zal van het type besluit en de gevolgen voor deelnemers afhangen wat ‘tijdig’ is. Tijdig zal in veel gevallen binnen een maand betekenen. Voor overbruggingsplannen hebben we de norm wat scherper gesteld. Pensioenfondsen die een overbruggingsplan indienen bij DNB, moeten binnen één week hun deelnemers hiervan op de hoogte brengen. Deelnemers hebben de mogelijkheid een ‘zienswijze’ op het overbruggingsplan in te dienen DNB. Omdat ze dat wettelijk binnen drie weken moeten doen, moeten ze ruim op tijd weten dat er een overbruggingsplan is ingediend.

5. Jullie hebben ook gekeken naar het besluitvormingsproces, las ik in het rapport.

Dat klopt: de AFM heeft samen met gedragsexperts gekeken naar het besluitvormingsproces rond het gebruik van overbruggingsplan en transitie-ftk. We waren vooral benieuwd of de uitlegbaarheid expliciet een rol speelde bij de besluitvorming. We zagen dat helaas niet terugkomen. Op communicatiegebied stond vooral de vraag centraal: hoe gaan we hierover communiceren? Wij vinden dat uitlegbaarheid echt een onderdeel moet zijn van de besluitvorming zelf. Hoe je dat doet, daarover geven we een aantal tips in het rapport. 

Meer informatie