Zekerheden
Bij het verstrekken van financieringen via crowdfunding worden in toenemende mate zekerheden van de geldvrager geëist. Het vestigen van zekerheden is een complex en foutgevoelig proces wat grote zorgvuldigheid van crowdfundingdienstverleners vereist. Het kan zijn dat zekerheden investeerders niet brengen wat zij ervan (mogen) verwachten. Om teleurstelling bij investeerders te voorkomen wijst de AFM crowdfundingdienstverleners op de zorgvuldigheid die vereist is bij het stellen van zekerheden.
Wat betekent zekerheid stellen?
Een zekerheid stellen biedt een vorm van onderpand dat opeisbaar is voor een investeerder als een geldvrager niet aan zijn verplichting kan voldoen, bijvoorbeeld door een faillissement. Dit kan het risico van een investeerder beperken.
Is het stellen van zekerheden bij crowdfunding anders dan bij bijvoorbeeld een bank?
Een belangrijk onderdeel van crowdfunding is dat het vaak gaat om veel investeerders die relatief kleine bedragen investeren. Alle investeerders (de crowd) in een bepaald project hebben recht op hun aandeel in de gestelde zekerheid. Het is belangrijk om zorgvuldig af te wegen hoe de belangen van de crediteuren (de crowd) het best gewaarborgd kunnen worden, individueel of bijvoorbeeld via een stichting zekerheden.
De crowdfundingdienstverlener moet ook rekening houden met het scenario dat zij zelf ophoudt te bestaan of failliet gaat. Ook in die gevallen moeten investeerders nog steeds hun zekerheidsrecht kunnen uitoefenen.
Wat is belangrijk bij het stellen van zekerheden?
In het kader van een beheerste bedrijfsvoering is het bij het stellen van zekerheden belangrijk dat alle processtappen zorgvuldig en tijdig worden uitgevoerd. Het is de taak van crowdfundingdienstverleners om te zorgen dat alle vereiste stappen goed ingeregeld en vastgelegd zijn in processen. Dit zijn wettelijke vereisten die onderdeel uitmaken van een beheerste bedrijfsvoering waar een crowdfundingdienstverlener aan moet voldoen. Gebeurt dit niet, dan bestaat het risico dat de gestelde zekerheden nutteloos blijken te zijn op het moment van uitwinnen.
Transparantie in de informatieverstrekking over de details van de geboden zekerheden is een andere verplichting van crowdfundingdienstverleners. Zo is het bijvoorbeeld van belang om te weten of er sprake is van een eerste recht, of dat andere partijen dit eerste recht al hebben. Is het eerste recht al vergeven, dan betreft het een tweede of zelfs een derde recht (dit heet een opvolgend recht). Ook is het van belang te weten of het vestigen van een opvolgend recht is uitgesloten. Dit betekent dat bij het vestigen van een eerder pandrecht afgesproken is dat er geen opvolgend recht gevestigd mag worden.
Het is verstandig als crowdfundingdienstverleners zich goed laten adviseren door deskundigen op dit gebied. Er kan namelijk sprake zijn van een overtreding als een crowdfundingdienstverlener de bedrijfsvoering op dit terrein of hun informatieverstrekking over zekerheden, niet op orde heeft.
Welke vormen van zekerheden komen vaak voor?
Er bestaan zakelijke en persoonlijke zekerheden. Hypotheek- en pandrechten zijn voorbeelden van zakelijke zekerheden. Het hypotheekrecht wordt gevestigd op onroerende zaken zoals een woonhuis of kantoorpand, terwijl het pandrecht alleen kan worden gevestigd op roerende zaken zoals kantoor- en bedrijfsinventaris, voorraden of vervoermiddelen.
Daarnaast zijn er ook persoonlijke zekerheden. Voorbeelden van persoonlijke zekerheden zijn hoofdelijke aansprakelijkheid en borgtocht. Allereerst is er de hoofdelijke aansprakelijkheid van de geldvrager zelf. Ook is het gebruikelijk dat één of meer andere partijen zich verbinden aan de verplichtingen die de geldvrager aangaat. Dit kan een familielid zijn of ieder ander willekeurig persoon die zich verbonden voelt met de geldvrager.
Bij borgtocht verbindt een derde (de borg) zich tot nakoming van de verbintenis van de geldvrager. De borg kan worden aangesproken als de geldvrager tekortschiet. In het geval van hoofdelijke aansprakelijkheid (of hoofdelijkheid) kan de schuldeiser zelf bepalen of hij de geldvrager aanspreekt of een eventuele borg.
Waar moeten crowdfundingplatformen op letten bij het vestigen van pandrecht?
Wij zien bij het vestigen van pandrecht in de praktijk onvoldoende zorgvuldigheid. Pandrecht kan onderhands gevestigd worden, dus zonder tussenkomst van de notaris. Voor de vestiging van pandrecht door middel van een onderhandse akte is registratie bij de Belastingdienst een vereiste. Het pandrecht komt pas tot stand door de registratie. Zonder registratie is het pandrecht niets waard.
Een ander aandachtspunt bij verpanding is de actualisatie van pandlijsten. Bij verpanding van roerende zaken moeten de roerende zaken die verpand zijn, periodiek geactualiseerd worden met pandlijsten. Crowdfundingdienstverleners moeten hun processen zodanig inrichten dat het geld pas vrijgegeven wordt aan geldvragers als aan alle voorwaarden van de zekerheidsstelling is voldaan.