Geen onwettigheden, wel meer transparantie gewenst bij handelsbeperkende maatregelen beleggingsondernemingen

In het kort

• Dynamiek op sociale media kan tot uitzonderlijke koersbewegingen leiden
• Beleggingsondernemingen mogen handelsbeperkingen opleggen
• Verschillende en soms tegengestelde belangen moeten worden afgewogen

• Duidelijkere communicatie richting beleggers is gewenst

Dynamiek op sociale media kan tot uitzonderlijke koersbewegingen leiden

Eind januari kochten particuliere beleggers wereldwijd massaal aandelen van onder meer computerspelletjesketen GameStop, mede gevoed door de dynamiek op het Amerikaanse beleggersforum WallStreetBets. Dit leidde tot uitzonderlijke koersstijgingen en vervolgens tot flinke verliezen bij grote hedgefondsen die met short posities hadden geanticipeerd op koersdalingen. Ook veel particuliere beleggers leden vermoedelijk verlies, omdat de koers daarna weer hard daalde. In Nederland stapten circa 25.000 particuliere beleggers in. Het koersverloop van GameStop blijft grillig en volatiel.

Beleggingsondernemingen mogen beperkende maatregelen nemen

De Nederlandse beleggingsondernemingen reageerden verschillend. Een enkeling nam geen maatregelen. Bij andere varieerden de maatregelen van alleen orders toestaan met een limiet voor GameStop aandelen, tot de aanpassing van dekkingswaarden en margins. In een aantal gevallen werden geen nieuwe optieposities in deze aandelen meer gefaciliteerd. Met dit soort beperkende maatregelen kan de beleggingsonderneming zijn klanten beschermen. Ook het eigen risicomanagement en verplichtingen richting clearinginstellingen speelden een rol om tot actie over te gaan. Beleggingsondernemingen hebben in hun voorwaarden vastgelegd dat zij dit soort maatregelen mogen treffen. Er gingen ook geruchten rond dat de handelsbeperkende maatregelen onder druk van hedgefondsen zijn ingevoerd. De AFM heeft geen aanwijzingen gevonden waaruit blijkt dat hier sprake van zou zijn.

Verschillende en soms tegengestelde belangen moeten worden afgewogen

Als een beleggingsonderneming beperkende maatregelen treft, moet hij verschillende belangen tegen elkaar afwegen. Een beperking op nieuwe optieposities betekent dat beleggers de mogelijkheid is ontnomen een positie in te nemen, bijvoorbeeld van beleggers die al aandelen hebben. Zij kunnen zich niet langer ‘verzekeren’ tegen een sterke koersdaling met het kopen van een putoptie. Tegelijkertijd worden beleggers hiermee behoed voor beslissingen waarvan de consequenties, gelet op de onrust op de markt, door hen niet goed kunnen worden overzien. Bijvoorbeeld de voorzienbare teleurstelling dat hun ‘dure’ opties waardeloos worden of dat zij zelfs potentieel oneindige en ondraagbare verliezen lijden. Deze tegengestelde belangen zijn niet altijd te verenigen. Het is aan de beleggingsonderneming om een goede afweging te maken tussen het klantbelang en de eigen belangen van risicomanagement en clearing.

Duidelijkere communicatie richting beleggers is gewenst

De AFM vindt wel dat beleggingsondernemingen meer kunnen doen dan alleen in hun voorwaarden en in algemene bewoordingen vermelden dat beperkende maatregelen mogelijk zijn. De AFM roept hen op om hun communicatie op dit vlak tegen het licht te houden. Het is namelijk belangrijk dat beleggers voldoende in staat zijn om in te schatten wanneer beperkende maatregelen kunnen worden getroffen. Daarnaast vindt de AFM het belangrijk dat, als zij daadwerkelijk maatregelen treffen, zij dit actief richting hun beleggers communiceren. De uitzonderlijke situatie rondom de handel in GameStop liet zien dat dit beter kan. De AFM is hierover in contact met betrokken beleggingsondernemingen.

Journalisten kunnen contact opnemen met Maarten Dijksma, woordvoerder AFM, via 06- 11 34 02 81 of maarten.dijksma@afm.nl.