Risicomanagement bij onderzochte beleggingsinstellingen en –ondernemingen verbeterd

Na een wijziging in juli 2018 in de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) zijn beleggingsinstellingen en –ondernemingen verplicht om hun risico’s op witwassen en terrorismefinanciering vast te stellen en te beoordelen. Ook dienen zij te beschikken over procedures en maatregelen om de risico’s te beperken en effectief te beheersen.

Overgrote deel geeft aan procedures te hebben ingericht

Bij een AFM-uitvraag in 2018 gaf 87% van de beleggingsondernemingen en 97% van de (beheerders van) beleggingsinstellingen aan dat inderdaad te hebben ingericht. De AFM wilde de opzet, bestaan en werking hiervan toetsen en kondigde in mei 2019 aan om onderzoek te doen naar de inrichting van de processen om de risico’s op integriteitsschendingen te beperken.

In dit onderzoek hebben wij ons gericht op 15 instellingen die bij de uitvraag uit 2018 hadden aangegeven een dergelijk proces te hebben ingericht. Wij verwachten dat beleggingsinstellingen en -ondernemingen alle integriteitsrisico’s in kaart brengen, analyseren en beheersen. Voor de ondernemingen zelf, maar ook om financiële, maatschappelijke en reputatieschade tegen te gaan.

Systematische integriteitsrisicoanalyse

Bij 14 van de 15 onderzochte instellingen bleken het beleid en de systematische integriteitsrisicoanalyse (SIRA) in opzet nog niet volledig op orde. Na gesprekken met het bestuur en compliancemedewerkers hebben deze financiële ondernemingen dit alsnog op orde gebracht. 

Verwachtingen van de AFM

De AFM verwacht dat alle beleggingsinstellingen en –ondernemingen hun procedures en maatregelen op orde brengen waar het gaat om risicobeoordeling en het beleid om de risico’s tegen te gaan. Dit kunnen zij doen door informatie uit de AFM Wwft-Leidraad door te nemen, in praktijk te brengen en de onderstaande uitgangspunten te hanteren.

• Het risico is niet te algemeen geformuleerd en is toegespitst op de aard en de omvang van de instelling; 
• De risicobeoordeling gaat in op alle risicofactoren die verband houden met:
  • het type cliënt (bijvoorbeeld retail/zakelijk/politically exposed persons (PEP)/high net worth/non-resident/werkzaam in cash intensieve sector;
  • product, dienst, transacties (bijvoorbeeld cash/vastgoed/grondstoffen/hoogrisicoland);
  • leveringskanaal (bijvoorbeeld direct/non-face-to-face/geïntroduceerd/intermediairs);
  • landen of geografische gebieden (bijvoorbeeld sanctielanden/hoogrisicoland, Financial Action Task Force (FATF)-lijst/offshore/tax havens);
• De risico’s worden realistisch ingeschat door de onderneming en niet standaard, zonder motivatie, op ‘laag’ ingeschat. 
• Het beleid is uitgewerkt in heldere, eenvoudig toegankelijke procedures voor bijvoorbeeld risicoclassificatie van cliënten, voortdurende controle en controles ten aanzien van PEP’s en sanctieregelgeving;
• Het beleid en de procedures bevatten een duidelijke beschrijving en toekenning van taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden binnen de onderneming.

De AFM roept financiële ondernemingen op tijdens de coronacrisis procedures tegen (nieuwe vormen van) witwassen en terrorismefinanciering (extra) scherp in acht te blijven houden. Wij sluiten daarmee aan bij een verklaring van de Europese Bankenautoriteit (EBA). Ook onze Wwft-uitvragen blijven doorlopen.

Vragen over dit onderzoek? Neem dan contact op met woordvoerder Kees Versluis via kees.versluis@afm.nl of 06-2144 5720.

Voor meer informatie over het opstellen van een risicobeoordeling en beleid, zie de AFM Wwft-leidraad (in het bijzonder hoofdstuk 5).