Finfluencing
Wanneer je als finfluencer/content creator over beleggen post, kan dat in een behoefte voorzien doordat je laagdrempelig informatie over beleggen geeft. Aan finfluencen, dus het verspreiden van content over beleggen op sociale media en websites, kleven wel risico’s. Uitingen zijn ook aan regels gebonden.
1. Geef zonder vergunning nooit een advies dat iemand als persoonlijk kan zien
Beleggingsadvies betekent dat je ingaat op iemands persoonlijke financiële situatie. Voor beleggingsadvies is een vergunning van de AFM nodig. Aan een vergunning worden hoge eisen gesteld, zoals de vakbekwaamheid van de adviseur. Een disclaimer waarin is opgenomen dat je als finfluencer geen financieel advies geeft is goed, maar daarbij moet je ervoor zorgen dat je ook echt geen beleggingsadvies geeft, dus ook niet in Q&A’s en besloten cursussen en trainingen.
Wanneer is sprake van beleggingsadvies?
Een beleggingsadvies gaat om een advies dat ingaat op de persoonlijke situatie van de cliënt. Hier is al snel sprake van: ‘In jouw situatie zou ik…'
Beleggingsadvies is in de regelgeving gedefinieerd als: ‘Het doen van gepersonaliseerde aanbevelingen aan een cliënt, hetzij op diens verzoek hetzij op initiatief van de beleggingsonderneming, met betrekking tot één of meer transacties die met financiële instrumenten verband houden.’
Zo dus niet:
Q: Ik heb recent een meevaller gekregen van 10.000 euro. Ik ben 30 jaar en ben voorzichtig begonnen met beleggen, met name aandelen Y en Z. Is het een goed idee om meer aandelen Y te kopen?
A van Metmijmeerrendement: Als ik jou was zou ik aandeel Y inruilen voor aandeel X, helemaal omdat je nog zo’n lange horizon hebt. Aandeel Y heeft echt zijn langste tijd gehad en aandeel X heeft nog een enorm potentieel.
2. Geef alleen objectief onderbouwde aanbevelingen en wees open over een eigen belang
Als finfluencer moet je bij het doen van beleggingsaanbevelingen zorgvuldig zijn en deze objectief onderbouwen. Anders kun je beleggers mogelijk beïnvloeden om een bepaalde beslissing over beleggen te nemen, die niet op feiten gebaseerd is.
Wat is een beleggingsaanbeveling?
Anders dan bij beleggingsadvies is een beleggingsaanbeveling niet een persoonlijk advies voor een specifieke volger, maar een algemene aanbeveling. Bij het op sociale media uiten van een mening over de waarde of koers van een aandeel is al snel sprake van een beleggingsaanbeveling.
Een beleggingsaanbeveling is volgens de regelgeving: ‘Iedere voor distributiekanalen of het publiek bedoelde informatie waarbij expliciet of impliciet een beleggingsstrategie wordt aanbevolen of voorgesteld ten aanzien van één of meerdere financiële instrumenten of de uitgevende instellingen, met inbegrip van iedere mening betreffende de huidige of toekomstige waarde of koers van dergelijke instrumenten.’
Zorgvuldigheid en openheid bij een aanbeveling
Een beleggingsaanbeveling is dus algemener dan een beleggingsadvies. Bij een ‘beleggingsaanbeveling’ kun je denken aan het geven van tips over de aankoop of verkoop van een bepaald financieel product of analyses. Daarbij wordt om zorgvuldigheid gevraagd. Zo moeten feiten duidelijk onderscheiden worden van meningen en interpretaties, en moeten daarbij de bronnen en data worden vermeld.
Daarnaast is het belangrijk dat je als finfluencer open bent over een eventueel eigen belang bij een specifieke aanbeveling. Wees dus transparant wanneer je bijvoorbeeld een bepaald aandeel tipt als je er zelf belang bij hebt als veel volgers ook instappen of uitstappen, ook als je dat niet expliciet doet. Wees er ook open over als je wordt betaald om bepaalde producten aan te prijzen. De wet schrijft voor dat je dit openbaar moet maken als dit de objectiviteit van de aanbeveling kan aantasten.
Ook moet de identiteit van degene die een beleggingsaanbeveling geeft bekend zijn. Dit gaat in het geval van anonieme accounts niet goed.
Zo dus niet:
Metmijmeerrendement: Ik zie dat aandeel X naar de beurs gaat. Deze gaat sowieso drie keer over de kop en tikt de $20 aan. Doen jullie ook mee?
3. Pas op met het aanprijzen van financiële producten die extra risicovol zijn
Bij risicovolle producten aanprijzen hebben we het bijvoorbeeld over forex, turbo’s, CfD’s en crypto’s. Wij hebben vaker gewaarschuwd voor de risico’s van dergelijke producten, die doorgaans niet in het belang zijn van (beginnende) beleggers. Deze producten zijn ingewikkeld en hebben vaak sterk wisselende rendementen. Aan de verkoop van turbo’s en CfD’s zijn in Nederland handelsbeperkingen gesteld om beleggers te beschermen.
Crypto’s vallen momenteel grotendeels buiten het financiële toezicht, maar nieuwe regels zijn in de maak. Wij zijn terughoudend over het handelen in crypto’s, vanwege de sterk fluctuerende koersen en omdat crypto’s kwetsbaar zijn voor misleiding, oplichting en manipulatie. Wees transparant over de upside en downside van een product.
4. Ga nooit in zee met financiële ondernemingen die geen vergunning hebben
Prijs geen producten aan van financiële ondernemingen die niet actief mogen zijn in Nederland, omdat ze niet beschikken over de benodigde vergunning. Op de website van de AFM is te vinden of een onderneming een vergunning heeft.
Het gaat dan bijvoorbeeld om beleggingsondernemingen zonder vergunning die buiten Europa gevestigd zijn (waaronder in ‘belastingparadijzen’). Vaak kan daarbij worden gehandeld in (zeer) risicovolle producten zoals CfD’s en forex.
De AFM vindt het verwijzen naar partijen zonder vergunning zeer onwenselijk. Mocht het misgaan, dan kan een consument geen beroep doen op beleggersbescherming en verhaalmogelijkheden zijn in het buitenland doorgaans ingewikkeld.
5. Laat je niet betalen voor het aanbrengen van klanten
Banken en brokers mogen derden, waaronder finfluencers, niet betalen op basis van het aantal klanten dat zij aanbrengen. Deze vorm van provisie is verboden voor beleggingsondernemingen. Ook zijn er andere regels over reclame door verspreiders van content op sociale media.
Provisieverbod
Nederland kent een provisieverbod voor beleggingsondernemingen. Dit provisieverbod zorgt ervoor dat de (financiële) prikkels die van provisie uitgaan, het belang van de klant niet doorkruizen.
Vergoedingen die beleggingsondernemingen verschaffen aan derden voor het aanbrengen van klanten bij de beleggingsonderneming, zijn verboden op grond van het provisieverbod voor beleggingsondernemingen. Er is al sprake van provisie als de beleggingsonderneming aan jou als finfluencer een vergoeding geeft voor nieuwe klanten die op zijn minst zijn gestart met het onboarding-proces voor het openen van een beleggingsrekening.
Zo dus niet:
Finfluencer Metmijmeerrendement krijgt van Broker Zus en Zo 50 euro voor iedere volger die via zijn kanaal klant wordt bij deze broker.
Nederlandse Reclame Code voor reclame op sociale media
Algemene vergoedingen voor het maken van reclame voor brokers en/of banken zijn wel toegestaan. Maar ook hier gelden regels voor. Zo is er de Nederlandse Reclame Code (NRC). Dit ‘is een set regels, opgesteld door het adverterend bedrijfsleven, waaraan verantwoorde reclame moet voldoen’.
De NRC bestaat uit een algemeen deel en verschillende bijzondere reclamecodes. In het algemene deel staat onder meer dat reclame altijd herkenbaar moet zijn en ‘niet misleidend en niet in strijd met de waarheid’ mag zijn. Ook mag reclame ‘niet nodeloos kwetsen en niet in strijd zijn met de goede smaak en het fatsoen’.
Naast deze algemene regels voor alle reclame-uitingen gelden er bijzondere reclamecodes, in dit geval relevant is de specifieke Reclame Code Social Media & Influencer Marketing. Hier staat onder meer in dat reclame via sociale media duidelijk als zodanig herkenbaar moet zijn en dat je als ‘verspreider’, bijvoorbeeld als influencer, je een vergoeding in geld of in natura ontvangt van een adverteerder, dit uitdrukkelijk moet vermelden in de uiting.
Daarnaast zijn er nieuwe regels voor video-uploaders. Europese regelgeving en aanpassing van de Nederlandse Mediawet hebben invloed op de regels waaraan plaatsers van video’s op YouTube, TikTok en Instagram, zogenoemde video-uploaders, zich moeten houden. Per 1 juli 2022 moeten video-uploaders zich registreren bij het Commissariaat voor de Media en zich houden aan de regels in de Mediawet. Doel van de regels is meer helderheid te bieden aan de kijkers van online video’s en ze te beschermen tegen schadelijke content. Zo moeten video-uploaders duidelijk zijn over commerciële boodschappen en minderjarigen beschermen tegen schadelijke content.